Kiedy przycinamy wiśnie? Praktyczny poradnik cięcia

Dlaczego przycinanie wiśni jest ważne?

Cięcie wiśni jest kluczowe dla zdrowego rozwoju drzewa i jego owocowania. Regularne przycinanie wiśni pozwala utrzymać odpowiedni kształt korony, stymuluje wzrost nowych pędów owocujących i poprawia jakość oraz wielkość owoców.

Bez odpowiedniego cięcia, korona wiśni staje się zagęszczona, co utrudnia penetrację światła słonecznego i cyrkulację powietrza. Prowadzi to do słabszego owocowania, zwiększa podatność na choroby i skraca życie drzewa. Przycinanie jest więc niezbędnym zabiegiem pielęgnacyjnym dla każdej wiśni.

Korzyści z przycinania wiśni

Regularne przycinanie wiśni niesie ze sobą wiele korzyści dla drzewa i jakości zbiorów:

• Pobudza wzrost nowych, silnych pędów owocujących
• Reguluje wielkość i poprawia jakość owoców
• Zapobiega nadmiernemu zagęszczeniu korony
• Ułatwia zbiór owoców i pielęgnację drzewa
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób i szkodników

Odpowiednio wykonane cięcie jest inwestycją w zdrowie i długowieczność naszych wiśni oraz obfite i wysokiej jakości plony.

Wpływ na zdrowie drzewa i plonowanie

Cięcie wiśni ma bezpośredni wpływ na kondycję drzewa i jego owocowanie. Usuwając stare, chore lub uszkodzone gałęzie, ograniczamy rozwój patogenów i szkodników. Drzewo może skupić się na wzroście zdrowych pędów i zawiązywaniu owoców.

Regulując zagęszczenie korony podczas cięcia, poprawiamy dostęp światła słonecznego do wszystkich części drzewa. Sprzyja to lepszemu wybarwieniu owoców i zwiększa ich zawartość cukru. Jednocześnie dobrze doświetlona korona szybciej wysycha, co ogranicza rozwój chorób grzybowych.

Kiedy przycinamy wiśnie?

Wybór odpowiedniego terminu na przycinanie wiśni zależy od wieku drzewa i celu cięcia. Inaczej postępujemy z młodymi wiśniami, które wymagają formowania korony, a inaczej z dojrzałymi drzewami owocującymi.

Przycinanie młodych wiśni wiosną

Młode wiśnie, w pierwszych 2-3 latach po posadzeniu, przycina się wczesną wiosną, przed ruszeniem wegetacji. Cięcie ma na celu nadanie drzewom pożądanego kształtu oraz wybranie przewodnika i pędów bocznych. Usuwamy też ewentualne odrosty korzeniowe i dzikie pędy.

Wiosenne cięcie wykonujemy na przełomie lutego i marca, gdy nie ma już dużego ryzyka silnych mrozów, ale pąki nie rozpoczęły jeszcze wegetacji. Dzięki temu młode drzewka szybko się zagoją i wykorzystają energię na wzrost silnych pędów.

Letnie cięcie starszych wiśni

Dojrzałe wiśnie owocujące przycina się głównie latem, po zbiorze owoców. Letnie cięcie wykonuje się zwykle w lipcu lub sierpniu. Polega ono na usuwaniu starych, nieproduktywnych gałęzi oraz przerzedzaniu zagęszczonej korony.

W przeciwieństwie do cięcia wiosennego, cięcie starych wiśni latem nie stymuluje już silnego wzrostu pędów. Drzewo ma czas, aby przygotować się do zimy i zabliźnić rany. Ciepłe i suche lato sprzyja też szybszemu gojeniu się ran oraz ogranicza ryzyko infekcji.

Wpływ pogody na cięcie wiśni

Oprócz wybrania odpowiedniego terminu, ważne są także warunki pogodowe podczas cięcia wiśni. Najlepiej wykonywać ten zabieg w czasie suchej, słonecznej pogody. Wysoka wilgotność i opady sprzyjają rozwojowi chorób, a rany dłużej się goją.

Cięcia nie powinno się też przeprowadzać w czasie silnych mrozów. Przymarznięte gałęzie są kruche i łatwo je uszkodzić. Duże rany powstające zimą wolno się zabliźniają i narażają drzewo na straty.

Techniki przycinania wiśni

Przycinanie wiśni wymaga znajomości budowy drzewa i właściwej techniki cięcia. Źle wykonany zabieg może osłabić, a nawet trwale uszkodzić wiśnię. Dlatego warto poznać podstawowe zasady cięcia i stopniowo je wdrażać w swoim sadzie.

Formowanie korony drzewa

Fundamentem prawidłowej korony wiśni jest dobrze uformowany przewodnik. To główna oś drzewa, z której wyrastają pędy boczne. Przewodnik powinien być prosty, pionowy i zdecydowanie dominować nad pozostałymi gałęziami.

Pędy boczne wyrastające z przewodnika powinny być równomiernie rozłożone na całej jego długości. Usuwamy pędy konkurujące z przewodnikiem oraz zbyt gęsto rosnące. W efekcie korona powinna mieć stożkowy kształt i dobrze rozgałęzioną strukturę.

Usuwanie starych gałęzi i pędów

Cięcie letnie wiśni to przede wszystkim usuwanie starych i nieproduktywnych gałęzi. Dzięki temu drzewo może przekierować energię na wzrost młodych pędów owocujących. Jest to szczególnie ważne dla starszych wiśni, które z wiekiem tracą wigor.

Wycinamy też gałęzie chore, uszkodzone mechanicznie oraz krzyżujące się ze sobą. Robimy to zawsze przy nasadzie pędu, nie pozostawiając kikutów ani czopów. Zbyt długie czopy utrudniają zabliźnianie ran i stają się wrotami infekcji.

Cięcie odmładzające dla starszych drzew

Stare wiśnie, które od lat nie były przycinane, mogą wymagać bardziej radykalnego cięcia odmładzającego. Podczas takiego zabiegu usuwa się nawet do 50% korony, aby zredukować wysokość drzewa i pobudzić wzrost nowych pędów.

Cięcie odmładzające wiśni wykonuje się etapowo, na przestrzeni 2-3 lat. W pierwszym roku wycina się najstarsze konary, w kolejnym roku młodsze gałęzie. Stopniowe odmładzanie jest mniej stresujące dla drzewa niż jednorazowa silna redukcja korony.

Zabezpieczanie ran po cięciu

Każde cięcie, nawet wykonane prawidłowo, jest dla drzewa pewnym urazem i potencjalną drogą infekcji. Dlatego po zakończonym cięciu wiśni warto zabezpieczyć powstałe rany i niedopuścić do ich zakażenia przez grzyby lub bakterie.

Dlaczego warto zabezpieczać rany?

Zabezpieczanie ran po cięciu ma na celu:

• Przyspieszenie procesu gojenia i zabliźniania się ran
• Ochronę odsłoniętych tkanek przed patogenami
• Ograniczenie parowania wody z ran i przesuszenia tkanek
• Zapobieganie chorobom drewna, np. rakowi bakteryjnemu

Odpowiednia pielęgnacja ran jest szczególnie istotna przy dużych cięciach oraz u drzew osłabionych lub rosnących w niesprzyjających warunkach. Warto stosować preparaty zabezpieczające rany po każdym cięciu wiśni.

Jakie preparaty stosować?

Do zabezpieczania ran po cięciu wiśni stosuje się najczęściej gotowe pasty i maści ogrodnicze zawierające fungicydy. Popularnym preparatem jest Funaben Plus, Lago, Duxo Wax lub Topsin.

Można też przygotować domową pastę z 1 części Miedzian 50 WP (tlenochlorek miedzi) + 2 części Kaptan 50 WP + 2 części farby emulsyjnej. Mieszaninę nanosi się pędzlem na świeże rany tuż po cięciu.

Rany zabezpieczamy zawsze w dniu cięcia, maksymalnie do 6 godzin po zabiegu. Obfite smarowanie ran maścią ogrodniczą lub pastą z fungicydami skutecznie chroni przed wnikaniem patogenów i przyspiesza gojenie.

Najczęstsze choroby wiśni i jak ich unikać

Wiśnie, jak większość drzew owocowych, są podatne na różne choroby grzybowe i bakteryjne. Wiele z tych chorób rozwija się na skutek nieprawidłowego cięcia lub jego braku. Poznajmy dwie najgroźniejsze choroby wiśni i sposoby zapobiegania im.

Brunatna zgnilizna

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych to choroba wywoływana przez grzyby z rodzaju Monilinia. Objawy pojawiają się na kwiatach, liściach, pędach i owocach. Porażone części wiśni brunatnieją, mumifikują się i zamierają.

Grzyb zimuje w mumifikujących się owocach oraz porażonych pędach. Wiosną wytwarza zarodniki, które infekują kwiaty i liście. Brunatna zgnilizna rozwija się najszybciej podczas ciepłej i wilgotnej pogody.

Rak bakteryjny

Rak bakteryjny to choroba wiśni wywoływana przez bakterię Pseudomonas syringae. Pierwsze objawy to niewielkie, uwodnione plamy na liściach, pędach i owocach. Z czasem plamy powiększają się, a kora pęka i powstają otwarte rany.

Bakterie przeżywają zimę w spękaniach kory i w porażonych pędach. Wiosną chorobotwórcze bakterie są przenoszone przez wiatr i krople deszczu na inne części drzewa oraz sąsiednie wiśnie. Wysoka wilgotność i temperatura w granicach 12-28°C sprzyjają szybkiemu rozwojowi raka bakteryjnego.

Profilaktyka i leczenie

Aby zapobiegać chorobom wiśni, należy przede wszystkim:

• Sadzić zdrowe i odporne odmiany wiśni
• Unikać zagęszczenia drzew i zapewnić dobrą wentylację korony
• Prawidłowo i regularnie przycinać wiśnie, usuwając chore pędy
• Dezynfekować narzędzia używane do cięcia
• Zabezpieczać rany po cięciu maścią ogrodniczą lub pastą z fungicydami
• Niszczyć porażone i opadłe liście, mumifikujące się owoce
• Stosować opryski ochronne wczesną wiosną (na początku wegetacji) i jesienią (po zbiorach)

W przypadku silnego porażenia chorobą, konieczne może być wycięcie całych konarów lub drzew. Chore gałęzie usuwa się 20-30 cm poniżej granic widocznej martwicy i od razu zabezpiecza rany. Do oprysków stosuje się fungicydy miedziowe (np. Miedzian 50 WP), strobiluryny, ditiokarbaminiany.